Saturday, August 3, 2013

Bruce Lee (លី ស៊ាវឡុង)


ប៊្រូស លី Bruce Lee (ឈ្មោះក្នុងខ្សែភាពយន្ត លី ស៊ាវឡុង)
ឈ្មោះកំណើត លី ជុនហ្វាន Lee Jun-fan។​ កើតថ្ងៃទី ២៧
វិច្ឆិកា ១៩៤០ នៅ Chinatown, San Francisco, USA និង
បានស្លាប់នៅថ្ងៃទី ២០ កក្កដា ១៩៧៣ នៅកៅលុនតុង អណា
ចក្រ ហុងកុង បញ្ចុះសពនៅ Lakeview Cemetey

គាត់ជាអ្នកក្បាច់គុន, ជាគ្រូបង្ហាត់ក្បាច់គុន, ជាតួឯកកុន, ជាអ្នក
ដឹកនាំរឿង និងជាអ្នកសសេររឿងកុនផងដែរ។ ប្រពន្ធគាត់ឈ្មោះ
Lina Emery (1964-1973) មានកូនពីរនាក់ Brandon Lee
(1965-1993), Shannon Lee (1969)។ ឪពុកឈ្មោះ Lee Hoi
-Chuen (1901-1965) ម្ដាយឈ្មោះ Grace Ho (1907-1996)
គាត់ចាប់ផ្ដើមលេចធ្លោនៅកៅលុន ហុងកុងតាំពីវ័ជំទង់មកម្លេះ
ដោយឪពុកគាត់នាំទៅចូលក្នុងវិស័យភាពយន្ត ដែលដំបូងសម្ដែង
ជាតួក្មេង។ អាយុបាន ១៨ឆ្នាំ លី បានត្រឡប់ទៅកាន់សហរដ្ឋ
អាមេរិកវិញ ហើយសម្ដែងភាពយន្តឲ្យផលិតកម្ម ហុងកុង និង
ហូលីវូដ ដ៏ល្បីល្បាញនាទសវត្សទី ៦០ និង៧០។

 ស្រាវជ្រាវ និងបកប្រែសម្រួលក្រៅផ្លូវការដោយ រ័ត្នន៍ សេនា

Yip Man (គ្រូ លី ស៊ាវឡុង)


យីប ម៉ាន់ Yip Man (ឈ្មោះផ្សេងៗ Ip Man, Yip Kai-man)
កើត ១ តុលា ១៨៩៣ នៅហ៊ួសាន,ក្វាងទុង,ចិន (ស្រុកជាមួយ
វ៉ាង ហ្វីហុង) ស្លាប់ថ្ងៃ ២ ធ្នូ ១៩៧២ នៅវិថី ទុងឆយ, ម៉ុងកុក,
កាវលុន, ហុងកុង។ មាននិវេសនដ្ឋាននៅ ហុងកុង។ កម្រិតរបស់
គាត់គឺ Grandmaster គាត់ប្រើរចនាបទក្បាច់គុនកណ្ដាប់ដៃ យ៉ុង ឈុន
Wing Chun (សិស្សរបស់ Chan Wah-shun ដែលជាសិស្ស
របស់ Wing Chun)។ ប្រពន្ធឈ្មោះ Cheung Wing-sing
(Zhāng Yǒngchéng)​ មានកូនប្រុសពីរនាក់គឺ៖ Ip Chun
(1924) និង Ip Ching (1936)
សិស្សដែលសំខាន់ៗរបស់គាត់មាន៖ Bruce Lee (លី ស៊ាវឡុង)
Lok Yiu, Leung Sheung, Wong Shun Leung, William
Cheung

ស្រាវជ្រាវ និងប្រែសម្រួលដោយ រ័ត្នន៍ សេនា

Monday, July 29, 2013

វ៉ាង ហ្វីហុង (Wong Fei Hung)


វ៉ាង ហ្វីហុង (Wong Fei Hung) កើតនៅថ្ងៃទី ៩ កក្កដា ១៨៤៧ ស្លាប់ថ្ងៃទី ២៥ មិនា
១៩២៤ នៅ ហ្វូសាន,ក្វាងទុង (Mount Xiqiao, Foshan, Guangdong គាត់ជាអ្នក
សិល្បៈក្បាច់គុន, ជាគ្រូពេទ្យ, ជាអ្នកចាក់ម្ជុលវិទ្យាសាស្ត្រ នៅ ប៉ាវ ជីលីនPo-chi-lam
(Baozhilin) និងក៏ជាអ្នកបដិវត្តរបស់ចិនដែរ។

ប្រពន្ធគាត់ឈ្មោះ៤នាក់៖ អ្នកស្រី Luo (ស្លាប់ ១៨៧១) អ្នកស្រី Ma (ស្លាប់ ១៨៩៦)
អ្នកស្រី Chen (ស្លាប់ ១៩០២) Mok Kwai-lam មានកូនប្រុសពីរនាក់។ សាវ័ក
(សិស្ស) ដ៏ឆ្មើមៗរបស់គាត់រួមមាន៖ Wong Hon-hei (កូនប្រុស), Lam Sai-wing,
Leung Foon,Dang Fong, Wong Sai-wing and Ling Wan-kai។ វ៉ាង ហ្វីហុង
ក៏ត្រូវបានរាប់ចូលក្នុងចំណោមខ្លាទាំង ១០ នៅក្វាងទុងផងដែរ។ (រហស្សនាមសិស្ស
ទាំង ៤ របស់គាត់គឺ៖ លាង ឃួន, ជើងខ្មោចឈិ, ធ្មេញជំពើស ស៊ូ, សាច់ជ្រូក ម៉ាប់)។

វ៉ាង ហ្វីហុង ចាប់ផ្ដើមហាត់ក្បាច់គុន Hung Gar តាំងពីតូចពីឪពុករបស់គាត់​ Wong Kei
-ying​។ ឆ្នាំ ១៨៦៣ (អាយុ១៧) ចូលរៀននៅសាលារបៀបសឹក​ Shuijiao ។ ក្រោយមក
ក្នុងអាយុ ២៦ឆ្នាំ (១៨៨៦) គាត់បានបើកគ្លីនិក ប៉ាវ ជឺលីន Po-chi-lam,Baozhilin) នៅ
Ren'an។

ឆ្នាំ ១៩១៩ វ៉ាង ហ្វីហុង ត្រូវបានគេអញ្ជើញឲ្យទៅធ្វើជាអ្នកបង្ហាញក្បាច់គុនឯសមាគម
ជីង វូ (Chin Woo) នៅក្វាងស៊ូ ក្នុងពិធីបើកសាខានៅទីនោះ។ គាត់បានស្លាប់នៅថ្ងៃ ២៤
ខែ ឧសភា ១៩២៤ ក្នុងមន្ទីពេទ្យ Chengxi Fangbian ខេត្តក្វាងទុង។ សពគាត់ត្រូវបាន
បញ្ចុះនៅជើងភ្នំ Baiyun Mountain។

ប្រពន្ធគាត់មាន Mok Kwai-lan កូនប្រុសទាំងពីរ និងសិស្សរបស់គាត់ Lam Sai-wing,
Dang Sai-king (Deng Shiqiong) ក្រោយមកក៏ទៅ ហុងកុង បើកសាលាសិល្បៈក្បាច់
គុននៅទីនោះ។

តាមការនិទានថា វ៉ាង ត្រូវបានលោកមេបញ្ជាការកងទ័ពទង់ខ្មៅ អញ្ជើញឲ្យលោកធ្វើជា
នាយទាហានពេទ្យ និងជាគ្រូបង្ហាត់ក្បាច់គុនដល់កងទ័ពទៀតផង។ គាត់ក៏ជួយបង្ហាត់
ដល់កងជីវពលនៅក្វាងទុង ដើម្បប្រយុទ្ធតទល់ជាមួយជាមួយកងទ័ពអធិរាជជប៉ុន ក្នុង
អំឡុងពេលជប៉ុនឈ្លានពានតៃវ៉ាន់ ក្នុងឆ្នាំ ១៨៩៥។

គាត់ក្លាយជាវីរបុរសរបស់អ្នកស្រុក និងជាប្រធានបទសម្រាប់គេយកទៅថតជាឈុតខ្សែ​
ភាពយន្ត និងទូរទស្សន៍រហូតបច្ចុប្បន្ន។ គាត់ជាអ្នកពិចារណាកែសម្រួលលើក្បាច់គុណ
Hung Gar ទម្រង់ក្បាច់គុន កុងហ្វូ (Kung Fu) ឲ្យក្លាយជាសិល្បៈក្បាច់គុនល្បាញដ៏
ល្បីល្បាញរបស់ចិន។

ស្រាវជ្រាវ និងបកប្រែក្រៅផ្លូវការដោយ រ័ត្នន៍ សេនា


ថាង ប៉ហួ Tang Bo Hu

ឈ្មោះដើម ថាង យីន  唐寅; Tang Yin(១៤៧០-១៥២៤) នៅតុងយ៉ាង
ឈ្មោះបែបសុភាពបុរស ថាង ប៉ហួ Tang Bo Hu 唐伯虎​ លោកគឺជាអ្នក
ប្រាជ្ញចិនផ្នែក គំនូរ, អក្សរសាស្ត្រ, កំណាព្យ របស់រាជវង្ស មីង Ming
ថាង យីន គឺជាអ្នកប្រាជ្ញម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកប្រាជ្ញល្បីល្បាញរបស់ចិន។
គាត់គឺជាបណ្ឌិតម្នាក់ក្នុងចំណោមបណ្ឌិតទាំង ៤ ក្នុងរជ្ជកាលស្ដេច មីង
(Ming Si Jia) បូករួមទាំង Shen Zhou (1427–1509), Wen Zheng-
ming (1470–1559) ហើយនិងQiu Yin (ca. 1495-1552)។លោកក៏
ជាបណ្ឌិតអក្សរសាស្រ្តក្នុងចំណោមបណ្ឌិតទាំង ៤ នៅតំបន់ Wuzhong
ផងដែរ។

ស្រាវជ្រាវ និងបកប្រែក្រៅផ្លូវការដោយ រ័ត្នន៍ សេនា

Wednesday, May 1, 2013

ផ្កា មុយហ្គេ


ផ្កា  មុយហ្គេ   ( Le muguet )  ដែលជនជាតិបារាំងតែងតែជូនគ្នាទៅវិញ
ទៅមកក្នុងថ្ងៃ «ទិវាពលកម្មអន្តរជាតិ» នៅឆ្នាំ ១៩០៧ និងឆ្នាំ ១៩៣៦
ជាបន្តបន្ទាប់រៀងៗមក ដោយគេគិតថា វានាំមកនូវសំណាងល្អ ហើយ
លក្ខណៈពិសេសរបស់ផ្កានេះគឺថាវារីកតែនៅក្នុងអំឡុងពេលថ្ងៃទី ១
ឧសភាតែប៉ុណ្ណោះ។


Friday, December 21, 2012

ណាប៉ូឡេ​អុង​ បូណាប៉ារត៍​


          ណាប៉ូឡេអុង ​ កើត​នៅថ្ងៃ​ទី​ ១៥​ សីហា ១៧៦៩ ក្នុង​ត្រកូលជនជាតិ​អីតាលី 
យាង  ដ៏ក្រីក្រ​មានកូន​ច្រើន ណាប៉ូឡេ​អុង​នេះ​មិនមាន​ឈាម​ជ័រជាបារាំង​ទេ​ ការ 
បាន​ក្លាយ​ជាអធិរាជនៃប្រទេស​នេះ​​ វាអស្ចារ្យណាស់​។​ដោយ​បានទទួលការអនុគ្រោះ ​
ពី​ចៅហ្វាយ​រដ្ឋ​ដែល​ខ្លួន​កើត​អាយុ​ ១១​ ឆ្នាំ  បាន​ចូលរៀន​ក្នុង​សាលា​យោធា  ដល់​អា​
យុ​ ១៧​ឆ្នាំ​  បាន​ឋានន្តរសក្តិ​ជា​អនុ​សេនីយត្រី  នៅរវាង​នោះ​ឯង​ដែល ​ណាប៉ូឡេអុង​ 
បានដំណើរ​ជីវិតយ៉ាង​លំបាក​តោក​យ៉ាក​បំផុត​។​ អាយុ​២៥​ឆ្នាំ បាន​ជា​អនុសេនីយ​ឯក​ 
ធ្វើការបាន​ល្បី​ឈ្មោះ​ជាដំបូង​នៅ​ទូឡុងតែ​ក៏​ឥត​ទទួល​ផលតបស្នង​ឲ្យ​សក្តិ​សម​ដែរ។​   
គាត់​ហៀប​តែ​នឹង​ចេញ​ទៅ​ទទួល​មុខការ​ឯ​ប្រទេស​ ទួរគី​ ទៅ​ហើយ។​  តែ​ចៃ​ដន្យ​គាត់​
ត្រូវ​បាន​ជ្រើស​រើស​ឲ្យជាអ្នក​បង្រ្កាប​ប្រជា​ជន​ ដែល​ប្រឆាំង​នឹង​រដ្ឋការ​ថ្មី​ ​ ហើយគាត់​ក៏​
ធ្វើ​ទៅ​បាន​សម្រេច​យ៉ាង​ប្រសើរ ​ ជាហេតុ​ឲ្យគាត់​ទទួល​បាន​ឋានៈ​ខ្ពស់ឡើង​​។​   គាត់​​ 
រៀបការជាមួយនឹង​ស្រ្តី​ម្នាក់​ឈ្មោះ​ ហ្សូសែហ្វីន ដែល​ជាអ្នក​មានការ​ស្និទ្ធ​ស្នាល​នឹង​វរ​
ជន​ជាច្រើន​ ជាហេតុ​ធ្វើឲ្យ ណាប៉ូឡេអុង​បាន​ឋានៈ​ខ្ពង់ខ្ពស់​ឡើង​ជាលំដាប់​។​ក្រោយ​ ​
ពី​ការរៀបការ​ហើយ​គាត់​ទៅ​ធ្វើ​សង្រ្គាម​ឯ​ប្រទេស​ ​អ៊ីតាលី​ និងបាន​ជ័យ​ជំនះជានិច្ច។
​​អាយុ​ ២៨​ឆ្នាំ​បានក្លាយជា​ឧត្តម​សេនីយ និង​ចេញ​ទៅ​ធ្វើ​សង្រ្គាមនៅ​ប្រទេស​អេហ្ស៊ីប 
បាន​ជ័យ​ជំនះ​ដ៏​ធំធេង ជាហេតុ​ធ្វើឲ្យបាន​ទទួល​ការគោរព​រាប់​អាន​ ពី​ប្រជាជន​ទូទាំង​
ប្រទេស​បារាំង។
          ក្នុង​រយៈកាល​ធ្វើ​សង្រ្គាមនៅ​ប្រទេស​អេហ្ស៊ីបនេះ​ ណាប៉ូឡេ​អុង​​គាត់បានដឹង​
ច្បាស់ថា​  ​ រដ្ឋាភិបាល​មាន​អំណាចទន់់​ខ្សោយ​   ហើយ​ទើប​គាត់​ត្រឡប់​មក​កាន់​ក្រុង​
បារីស ដោយសារ​ជ័យ​ជំនះ​របស់​ខ្លូន  ទើប​ប្រជាជន​រាប់អាន​ច្រើន​  រហូត​ដល់​បាន​ជា
​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី សាង​ប្រយោជន៏​ដ៏​ច្រើន​ដល់​ជាតិ​បារាំង។​អាយុ​ ៣៦ឆ្នាំ​ក៏​ប្រកាស 
​តាំង​ខ្លួន​ជា​អធិរាជ​ នៃ​ប្រទេស​បារាំង។​ ណាប៉ូឡេអុង​ គឺ​ជា​ឧទាហរណ៍​មួយ​ដ៏​ខ្ពង់​ខ្ពស់​ 
បំផុត​របស់​មនុស្ស​ដែលមាន​ភាព​រឹង​ប៉ឹង​អត់​ធន់​។
          កាលបើ​ធ្វើគ្រោងការណ៍​អ្វី​មួយ​ហើយ​ តែង​យក​ជីវិត​ទៅប្តូរ​​ ដើម្បើ​សម្រេច​ឲ្យ​ 
បាន​នូវ​គម្រោងការណ៍​នោះ។​  កាល​ដែលគាត់​អាច​សាង​ខ្លួន​ឡើង​ដល់​ឋានៈខ្ពង់ខ្ពស់
​​​​​​​​​​បំ​ផុត​​ ដែល​មនុស្ស​អាច​នឹង​ឡើង​ទៅ​បាន​យ៉ាង​នេះ​ ក៏​ព្រោះ​លក្ខណៈ​រឹង​ប៉ឹង​ជាប្រធាន​
។​​  ណាប៉ូឡេ​អុង​បានទទួល​ការសរសើរ​ថា​ជាមេទ័ពដ៏មានថ្វីដៃ​បំផុត​ក្នុងលោក។​ តែ
​ក៏​បាន​ទទួលការរិះ​គន់​ថា​  ជាអ្នក​ប្រាថ្នា​ធ្វើ​ជាម្ចាស់​លើអឺរ៉ុប ទាំងមូល​ ទាល់​តែ​ទីបំផុត​ 
ប្រទេសទាំង​ឡាយ​ក្នុង​អឺរ៉ុប​លើក​គ្នា​ចោម​វាយ​ ណាប៉ូឡេអុង។​ ណាប៉ូឡេអុង​បាក់​ទ័ព​ 
លើក​ដំបូង​នៅ​ប្រទស​រុស្ស៊ី  ហើយតមក​ក៏​នៅតែមាន​ការទទួល​បរាជ័យ  ទាល់តែ​ត្រូវ
​ហៀប​ចូលដល់​ទី​ក្រុង​បារីស។​ ណាប៉ូឡេអុង​គាត់​ក៏ប្រញាប់​មកការពារ​បារីសតែដល់​ 
រៀប​នឹង​ចូលដល់​ក៏ដឹង​ថា​ រដ្ឋសភា​បាន​ប្រកាស​តាំង​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​មួយ​ទៅហើយ​ ទើប
​ត្រឡប់​ទៅកាន់ ហ្វុងតែនប្លូ  ចំងាយ​ពីបារីស​ ៦០ គ.ម  ទ្រង់​លា​ចាក​រាជ​សម្បត្តិ។​
​ខាង​ក្រុង​បារីស​ក៏តាំង​ស្តេច​ ល្លីស៍ទី១៨​  ដែលជាវង្ស​ក្សត្រ​ចាស់​ របស់​ប្រទេស​បារាំង
​​ឡើង​ជា​ម្ចាស់​ផែនដី។
          ណាប៉ូឡេអុង​   លាចាករាជសម្បត្តិ​ហើយ​   ក៏​សត្រូវ​របស់​ព្រះ​អង្គ​នៅតែ​ពុំ​ទុក
ចិត្ត​ ទើប​បង្គាប់​ឲ្យរដ្ឋាភិបាល​បារាំង ចាប់យក​ណាប៉ូឡេ​អុង​  ទៅបំបរបង់​ឯកោះ​ទៀត​ 
ណាប៉ូឡេអុង​ប្រាថ្នា​នឹង​ផ្តាច់បង់​ជីវិតព្រះ​អង្គ​ឯង ​  តែ​មានគេ​ឃាត់​ទាន់​   ក៏ត្រូវនាំ​ទៅ
​ចោលឯ​កោះ ​អេលប៍​ នៅ​ថ្ងៃ​១២​ មេសា ១៧១៣។
          សូម្បី​នាំយក​ទៅ​ចោល​ឯកោះ​ហើយ  ណាប៉ូឡេអុង​  ក៏ពុំ​អស់ពិស នៅទីនោះ​
ពុំដល់​មួយ​ឆ្នាំ​ផង​  ក៏លប​លួចចុះ​ទូក​គេច​វាង​នាវា​ចំបាំង​អង់គ្លេសមកកាន់ទីគោក​បាន 
ទៀត។​  ល្វីស៍ទី១៨​ ​ ទ្រង់​ជ្រាប​  ក៏បញ្ជូន​កងទ័ពទៅចាប់​ ។​   តែកាល​កងទ័ព​ទៅ​ជួប​
ណាប៉ូឡេអុង​ហើយ   ក៏ពុំ​ចាប់​ទេ​​  ត្រឡប់ជាចូលនឹង​ណាប៉ូឡេអុង​ទាំង​អស់​ទៅវិញ។
​ណាប៉ូឡេអុង​ បានកម្លាំង​ទ័ព ក៏​លើកចូល​មកកាន់​ទីក្រុង​បារីស​។​  ព្រះបាទ​ល្វីស៍ ១៨​ 
ក៏​ស្តេច​ទ្រង់​ភៀសខ្លួន​ទៅកាន់​ប្រទេស​​​   បែលហ្សិក  ព្រោះ​ទ្រង់​ជ្រាប​នឹង​នៅតទល់​ជា
​មួយ ​ណាប៉ូឡេ​អុង​ ពុំបាន​ឡើយ។​​   កាលដែល​ណាប៉ូឡេអុង​ត្រឡប់​មកគ្រានេះ ​គ្រប់
​ប្រទេស​អឺរ៉ុប​   ចាត់ទុក​ថាជា​ការប្រកាស​សង្រ្គាម ​ទើបនាំ​គ្នា​ចោម​វាយ​ណាប៉ូឡេ​អុង។​ 
ចំណែក​  ណាប៉ូឡេអុង​ក៏​តស៊ូ​ដោយ​យល់​ថា​ជាទីបំផុត​នៃជីវិត។ ទីបំផុតក៏ត្រូវទ័ព​បច្ចា 
មិត្រ​ចាប់កណ្តាលសង្រ្គាម  និងបញ្ជូន​ទៅកាន់​កោះ  សាំង្ត​អេលេន  នៅទីនោះ​បាន ​៦ 
ឆ្នាំ​ ក៏អស់​ព្រះ​ជន្ម​ក្នុងជន្មាយុ​ ៥២​ ឆ្នាំ។

សម្រង់ពី «សៀវភៅ​សាង​ខ្លួន​ឯង»